Pokaz 73 odzyskanych dokumentów pergaminowych z XIII-XV w. ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

3 grudnia 2025 r. w Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się konferencja prasowa dotycząca historycznego zwrotu do Polski odzyskanych obiektów dziedzictwa kultury. Wydarzenie poświęcone było 73 średniowiecznym dokumentom pergaminowym z XIII–XV wieku ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych oraz fragmentowi gotyckiej rzeźby – głowie św. Jakuba Starszego z ok. 1340 roku, pochodzącej z kościoła Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku.

Wybrane dokumenty prezentowane w Zamku Królewskim

Od 4 grudnia 2025 r. do końca weekendu w Nowej Izbie Poselskiej będzie można oglądać 7 wybranych pergaminów:

• 15 marca 1262

Miasto Toruń układa się z wicelandmistrzem Helmerichem von Würzburg o posiadłości ziemskie i dochody.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 580

• 29 czerwca 1238

Kazimierz, książę kujawski, zawiera układ z zakonem krzyżackim.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 591

• 13 marca 1226 [1235]

Złota Bulla Fryderyka II, cesarza, potwierdzająca nadania księcia Konrada Mazowieckiego dla zakonu krzyżackiego i rozszerzająca je o dodatkowe przywileje.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 863

• Brześć Kujawski, 26 kwietnia 1418

Władysław, król polski, i Aleksander (Witold), wielki książę litewski, przedłużają rozejm zawarty w Brodnicy z zakonem krzyżackim o rok – do 13 lipca 1419.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 531

• Nieszawa, 7 czerwca 1424

Strona polska potwierdza układ pokojowy zawarty nad jeziorem Niewie.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 19

• Viterbo, 12 stycznia 1236

Grzegorz IX, papież, zatwierdza układ między zakonem krzyżackim a Konradem, księciem mazowieckim.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 850

• Płock, ok. 1250

Przeor dominikanów z Chełmna i gwardian franciszkanów z Torunia poświadczają tekst dokumentu biskupa płockiego Guntera z 17 marca 1230, którym odstąpił on zakonowi krzyżackiemu posiadłości w ziemi chełmińskiej.

AGAD, Zb. dok. perg. nr 582

Uczestnicy konferencji

W wydarzeniu wzięli udział:

• Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego;
• prof. Małgorzata Omilanowska, dyrektorka Zamku Królewskiego w Warszawie;
• dr Paweł Pietrzyk, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych;
• dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku.
  
  

Znaczenie odzyskanych obiektów

Podczas konferencji zaprezentowano część odzyskanych artefaktów. Uczestnicy podkreślali, jak ważna dla badań nad średniowieczem i ochrony polskiego dziedzictwa jest możliwość ich powrotu do państwowych zbiorów. To moment, który przypomina, jak cenne świadectwa historii wciąż mogą być odzyskiwane i udostępniane społeczeństwu.

Zwiedzanie

Odzyskane dokumenty będą dostępne do oglądania  od 4 grudnia 2025 r.  w Zamku Królewskim w ramach biletu wstępu na Apartamenty Królewskie i Sale Sejmowe.