Saskie wizje. Architektura władzy – nowa wystawa czasowa w Zamku Królewskim w Warszawie

25 kwietnia – 20 lipca 2025 r.

Wystawa Saskie Wizje. Architektura władzy to podróż przez architektoniczne dzieje Zamku Królewskiego w Warszawie w czasach panowania królów z saskiej dynastii Wettynów: Augusta II Mocnego i Augusta III. Ekspozycja ukazuje architekturę jako narzędzie polityki. Podczas jej zwiedzania, będzie można przyjrzeć się zrealizowanym i niezrealizowanym planom rozbudowy królewskiej rezydencji z lat 1697–1763, odkrywając wizje ówczesnych władców i architektów. Wystawa przybliży także ciekawy rozdział historii Rzeczypospolitej, jakim był czas rządów Wettynów – okres naznaczony politycznym kryzysem, ale jednocześnie będący czasem kulturowego ożywienia.

Na wystawie zaprezentujemy oryginalne XVIII-wieczne rysunki architektoniczne, pochodzące ze zbiorów Państwowego Archiwum Saskiego w Dreźnie i Muzeum Narodowego w Warszawie. Stanowią one wyjątkowe świadectwo pełnych rozmachu pomysłów na przebudowę najważniejszego gmachu państwowego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Ekspozycja będzie nie tylko okazją do podziwiania tych dzieł, ale również okazją do poznania procesu urzeczywistniania się architektonicznych wizji ich twórców. Zwiedzający dowiedzą się jak pracował osiemnastowieczny architekt, a także zrozumieją komu i czemu służyła ówczesna architektura. Rysunki i plany uzupełnią specjalnie zbudowane makiety architektoniczne oraz kunsztowne dioramy. Wśród eksponatów znajdzie się również fragment historycznej tablicy inskrypcyjnej, pochodzącej z fasady wschodniej Zamku odnaleziony w 2023 roku w trakcie prac archeologicznych prowadzonych na terenie dawnego Pałacu Brühla.

Okres panowania Wettynów w Rzeczypospolitej (1697–1763), choć niezwykle trudny pod względem politycznym, był jednocześnie czasem rozkwitu sztuki i architektury. Do Warszawy przybyło wówczas wielu wybitnych architektów i inżynierów z Saksonii, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju urbanistycznego i architektonicznego miasta. Choć August II Mocny nie zrealizował większości planów z powodu braku środków i niestabilnej sytuacji w Rzeczypospolitej, jego wizje zachwycają rozmachem. Dowodem na to jest m.in. pięknie wykonany rysunek projektu przebudowy Zamku Królewskiego autorstwa Johanna Friedricha Karchera, prezentowany na wystawie.

August II ostatecznie ograniczył się jedynie do niewielkich zmian w wystroju Zamku, m.in. w Sali Senatorskiej. Dopiero jego syn, August III panujący w spokojniejszych czasach, dysponujący większymi zasobami finansowymi zdołał przeprowadzić przebudowę królewskiej rezydencji. Na jego zlecenie powstało nowe skrzydło Zamku, nazwane później saskim, według projektu Carla Friedricha Pöppelmanna. Na wystawie prezentujemy kilka projektów tej przebudowy, które pomogły w rekonstrukcji wschodniego skrzydła Zamku, ze zniszczeń II wojny światowej – dziś stanowiący rozpoznawalny element panoramy miasta.

Ekspozycji towarzyszy bogaty program działań edukacyjnych, skierowany do różnych grup wiekowych. Wśród propozycji znajdują się zajęcia międzypokoleniowe, tematyczne spacery, warsztaty dla dzieci  i młodzieży, a także oprowadzania kuratorskie, spotkania z ekspertami oraz popularne weekendowe spotkania z wolontariuszami z cyklu Opowiadam.

Na zwiedzających czeka również przestrzeń edukacyjna, w której przybliżone zostaną różne aspekty pracy dawnych architektów. Przygotowano także druk edukacyjny w formie gry terenowej obejmującej najbliższą okolicę Zamku.

Dla osób ze specjalnymi potrzebami dostępne będą: muzeoterapia, bezpłatne zwiedzanie wystawy z audiodeskrypcją na żywo i z tłumaczeniem na Polski Język Migowy.

We wszystkie wtorki od godz. 15.00 i w wybrane niedziele od godz. 16.00 na wystawie będą obowiązywały ciche godziny – czas ze zmniejszoną liczbą bodźców sensorycznych.

Szczegółowy program edukacyjny do wystawy Saskie Wizje. Architektura władzy jest dostępny na stronie internetowej Zamku.