Wystawa Hasior. Trwałość przeżycia

Od 14 czerwca w Zamku Królewskim w Warszawie można oglądać najznakomitsze spośród obecnie dostępnych dzieł Władysława Hasiora – klasyka współczesności, którego sztuka jest wymownym świadectwem doświadczeń egzystencjalnych i poszukiwań twórczych XX wieku. Na wystawie Hasior. Trwałość przeżycia swoją reprezentację znalazły wszystkie charakterystyczne dla artysty formy ekspresji – asamblaże, sztandary oraz rzeźby betonowe odlewane w ziemi.

Prezentowane na wystawie niemal 90 dzieł Władysława Hasiora zostało wypożyczonych z polskich muzeów i ze zbiorów prywatnych. Eksponaty, zarówno pod względem formy, jak i treści, pokazują możliwie szerokie spektrum poszukiwań twórczych artysty. Pokoleniowe traumy (wojenne i nie tylko), mechanizmy społecznej opresji, relacje pomiędzy człowiekiem i przyrodą, jednostką a zbiorowością, sacrum i profanum, tym, co uniwersalne i trwałe, a tym, co lokalne i przemijające – wszystkie te wątki znajdują odzwierciedlenie w doborze prac, tworząc fascynujący i głęboki dyskurs nad kondycją ludzką, pełen odwołań do najważniejszych tekstów kultury.

„Prezentując sztukę współczesną chcemy poszerzyć krąg osób zainteresowanych Zamkiem. Sami także jesteśmy ciekawi, jak sztuka współczesna prezentuje się w historycznych wnętrzach. Otwierana na zakończenie jubileuszu 50-lecia, wystawa prac Hasiora nawiązuje do pierwszej wystawy artysty - jeszcze w surowych murach dopiero co odbudowanego Zamku w 1974 roku - pełnej dramatyzmu i drapieżności wbrew wszelkim wcześniejszym założeniom estetycznym w sztuce” – mówi prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.

Obszary zainteresowań twórczych Hasiora często pokrywają się z tematami, które dziś znajdują się w głównym nurcie dyskursu filozoficznego, społecznego i politycznego, takimi jak ekologia (próba przekroczenia perspektywy antropocentrycznej) czy ludowe korzenie wspólnoty polskiej.

Władysław Hasior to artysta posługujący się własnym językiem w sztuce. Dokonując nieoczywistych, ale przemyślanych zestawień obiektów materialnych, gotowych lub nieznacznie przetworzonych, nadaje im wtórne znaczenia i wplata w nadrzędne konstelacje semantyczne. Znaczącym jest nie tylko sam przedmiot, ale i jego kształt, barwa oraz wszystkie cechy materii, z której jest stworzony.

„Hasior nie przywiązywał specjalnej wagi do trwałości swoich prac, uważał za naturalne, że ulegają powolnej destrukcji. Mocno natomiast podkreślał, że najważniejsza w jego sztuce i w jej odbiorze jest właśnie trwałość przeżycia. Uznaliśmy, że to będzie dobry tytuł, trafnie opisujący postawę artystyczną twórcy” – mówi Katarzyna Rogalska, kuratorka wystawy, Zamek Królewski w Warszawie.

Gdy Hasior tworzy formę rzeźbiarską od początku, istotną rolę pozwala odegrać pierwiastkowi przypadkowości, a uzyskany efekt dla niego samego bywa zaskoczeniem i odkryciem. Mimo rozmachu swych przedsięwzięć, artysta nie pretenduje do statusu demiurga sprawującego pełną kontrolę nad procesem twórczym. Szuka dialogu z odbiorcami, pozwala uobecnić się czynnikowi naturalnemu, np. w postaci żywiołu. Wymiar etyczny takiej postawy współbrzmi ze współczesną wrażliwością, dlatego Władysław Hasior bez wątpienia zalicza się do artystów, których warto odkryć na nowo.

„Wystawę Hasior. Trwałość przeżycia tworzą asamblaże, czyli montaże obrazopodobne, sztandary. Stanowią sedno twórczości Hasiora. Dzieła te są intuicyjnie i powszechnie rozpoznawane, i kojarzone z nim właśnie. Są wybitnym i bynajmniej nie lokalnym czy zaściankowym wybuchem talentu, ekspresji oraz głęboko humanistycznego wyrazu i przesłania” – podkreśla Jacek Chromy, autor scenariusza i kurator wystawy.

Na wystawie znalazły się obiekty wypożyczone z: Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem (partner wystawy), Miejskiego Ośrodka Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Kolekcji Teresy i Andrzeja Starmach, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, a także ze zbiorów prywatnych (m.in. rzeźba Kapliczka wszystkich wiernych pochodząca z kolekcji prof. Andrzeja Szarka).

Wystawie, zorganizowanej w ramach obchodów jubileuszu 50-lecia odbudowy Zamku Królewskiego, towarzyszy program wykładów online poświęcony wybranym zagadnieniom z twórczości Władysława Hasiora. Przygotowano także zróżnicowaną ofertę edukacyjną. Dorośli mogą wziąć udział m.in. w spotkaniach z kuratorami i edukatorami, obejmujących wspólne zwiedzanie wystawy Hasior. Trwałość przeżycia, oraz w spotkaniu z cyklu Godzina ze sztuką poświęconym twórczości artysty. Do rodzin z dziećmi adresowane są zajęcia twórcze z elementami warsztatu plastycznego zatytułowane Magiczny kufer Pana Hasiora oraz animacje w przestrzeni działań twórczych, gdzie edukatorzy opowiedzą najmłodszym o wybranych zagadnieniach związanych z wykonywaniem asamblaży. Z kolei dla grup kolonijnych i półkolonijnych przygotowano warsztaty plastyczne pt. Kolaże i asamblaże, czyli coś z niczego, podczas których dzieci przeniosą się do magicznego świata sztuki Władysława Hasiora.

W trosce o komfort wszystkich zwiedzających, a w szczególności osób wysoko wrażliwych na bodźce z otoczenia, na wystawie Hasior. Trwałość przeżycia obowiązywać będą tzw. ciche godziny w wyznaczonych terminach, podanych na stronie internetowej Zamku. Jest to udogodnienie coraz chętniej wprowadzane przez muzea na całym świecie.